Geleneksel Çin tıbbı sisteminin yazılı kaynaklara göre yaklaşık 2000 yıllık geçmişi olduğu bilinmektedir. İlk yazılı kaynak, Çin tıbbının temel kaynak eseri olan “Huangdi Neijing – Sarı İmparator’un Dahiliye Kitabı’dır.
Bu eser, İmparator Sarı Han ve danışmanları arasında geçen tıbbi konulardaki soru cevapların yazılı hale getirilmesiyle oluşturulmuş, M.Ö. 4 – 2 yüzyıl arasında yeniden toplu halde derlenmiş çok daha eski dönemlere uzanan tıbbı bir metindir. Çin tıbbı yalnızca Çin’den derlenen bilgilerden değil, Tibet, Hindistan, Uygur ve Türk kökenli Kung Fu, Ayurvedik bilgiler ve diğer kadim sağlık yaklaşımlarından etkilenmiştir.
Geleneksel Çin Tıbbında kullanılan yöntemler nelerdir?
Çin tıbbında kullanılan en yaygın tedavi yöntemleri akupunktur, bitkisel ilaçlar, Gua Sha, Tui-na ve Qigong’dur. Çin tıbbı sağlığın sürdürülebilir olması üzerine çalışır ve hastalıkların tedavi edilerek ortadan kaldırılması yanı sıra yaşam düzenlemeleri ile hastalığın tekrar oluşması ya da başka bir şekilde ortaya çıkmasının engellenmesi üzerinde çalışır.
Gua Sha Nedir?
Günümüzde popüler olarak taş ile yüze uygulanırken, Çin Tıbbında tüm bedene meridyen bilgisi dahilinde bazen bir taşla bazen de metal ve ahşap ile de uygulanan yüzeysel sürtme yöntemidir. Sürtme (bazı kaynaklarda kazıma olarak da geçer) ile birlikte ilgili meridyen hattı akışı düzenlenir, lenf ve dolaşım sistemine masaj ile birlikte sıkışmış olan enerji sağaltılarak enerjinin bedene sağlıklı bir şekilde akması ve canlanması hedeflenir.
Tui-Na Nedir?
Tuina Geleneksel Çin Tıbbının bütünleyici bir parçasıdır. Bedenin akupunktur meridyen ve noktaları gözönüne alınarak uygulanan bir yöntemdir. Baskı uygulanan dokudaki durgun enerjiyi yayabilmek adına dairesel hareketlerle hemen ovalama uygulanır. Bedende Qi adı verilen yaşam enerjisinin özgürce akmasını sağlamak amaçlanır.
Akupunktur Nedir?
Çin tıbbına göre bedenimizde “Meridyen” adı verilen yaşam enerjimizin aktığı kanallar (hatlar) vardır. Bu hatlar üzerinde çeşitli noktalar bulunur. Bu noktalar da enerji akışının geçiş kapıları(kavşak noktaları)dır. Her bir meridyen bir organı, bir beden sistemini temsil eder. bu organlarda bir rahatsızlık, işlevsel bozukluk olduğunda bu noktalara müdahale ettiğimizde meridyen üzerindeki akışı düzenlediğimizde sağlığa ulaşılması amaçlanır. meridyen akışı üzerinde yapılan bu çalışma akupunktur olarak adlandırılır.
Çin Tıbbına Göre Bütünsel Sağlık Yaklaşımı Nedir?
“Kılıç dövmeye savaş başladığında, kuyu kazmaya susadığında başlarsan biraz geç kalmış olmaz mısın?”
Sarı İmparator – Huangdi Neijing
Çin tıbbında sıklıkla savaş metaforu kullanılır. Barış içindeki güçlü devlet, sağlık içindeki güçlü beden ile özdeşleştirilir. Huangdi Neijing’de geçen yukarıdaki sözde ifade edildiği gibi savaşa girersen kayıp vermeme şansın yoktur. Aynı savaştaki gibi hastalanırsan mutlaka senden bir şeyler götürür. Hastalık iyileşse de beden mutlaka bir bedel öder. Bu nedenle Çin tıbbının en önem verdiği şey hastalık aşamasına gelmeden mutlak sağlığın korunmasıdır. Bunun için önlem, erken müdahale ve bütüncül tedavi üzerinde çalışır.
Önlem, güçlü bir bağışıklık ve farkındalıkla mümkündür. Bağışıklık sistemi Wei Qi (Koruma) olarak adlandırılır. Tüm bedeni saran bir dış enerjiden bahsedilir. Fiziksel beden, özellikle akciğerler ve solunumla eşleşen Wei Qi, güçlü olursa hastalık unsurları ile karşılaştığımızda ya hasta olmayız ya da çok kısa sürede hastalıktan en az zararla kurtulabiliriz. Aynı şekilde içinde bulunduğumuz fiziksel ortamın (sıcak, soğuk, rahatsız edici koku, nem, insanlar vb.) ve bedensel konforun ne kadar farkında olursak, bu konuda uyanık olursak, bu unsurlarla teması ve algımızı ne kadar iyi yönetirsek hasta olma ihtimalimiz o kadar azalır.
Çin Tıbbında Erken Müdahale Nedir?
Erken müdahale, doğru tespit, etkin ve hızlı müdahale anlamına gelir. Çin tıbbı hastalık unsurlarını “şer” olarak adlandırır. Şer; rüzgar, güneş, nem, kuruluk gibi dışarıdan gelen hastalık unsurları anlamına gelir. Bizi hasta eden “şer”i doğru tespit etmek, erken müdahale ve doğru yöntemle hızlıca mutlak sağlık noktasına geri dönmek hedeflenir.
Çin Tıbbında Bütüncül Tedavi Nedir?
Bütüncül tedavi, hastalık bir şekilde kronikleştiyse ya da kalıtımsal ise Çin tıbbı bütünsel yaklaşım ile mutlak sağlığa geri dönülebileceği üzerine çalışır. Bütüncül tedavi, hastalığın fizyolojik olarak tedavisinin yanı sıra 5 element yaklaşımı çerçevesinde ilgili fizyolojik unsurların, ilişkili duygu ve davranışların da tedavi edilmesi gerekir. Bütünsel olarak tedavi edilmediği sürece hastalık ya tekrar nükseder ya da farklı bir şekilde ortaya çıkar. Bu nedenle tedavide temel unsur 5 element yaklaşımı ile bütüncül tedavi yaklaşımına dayanır.
